Een wijngaard in het Máximapark

Voorjaar 2023 is in aanwezigheid van burgemeester Sharon Dijksma in het Máximapark de Druivengaard geopend, de derde stadswijngaard alweer van Stichting Stadswijngaard Utrecht. Je vindt hem bij de sportvelden van VV De Meern. Peter Groeneveld, initiatiefnemer en voorzitter van Stichting Stadswijngaard Utrecht, vertelt.

In mei 2023 gingen in het Máximapark de eerste druivenstokken de grond in. De rest van het jaar is het veld verder klaar gemaakt voor een goede oogst de komende jaren. Vrijwilligers hebben grondankers en meer dan 100 gegalvaniseerde palen met een mokerhamer in de grond geslagen bij elke rij druivenplanten. Aan deze palen zijn metalen draden gespannen boven en tussen de druivenplanten, zodat er volgend jaar de uitlopende wijnranken aan opgebonden kunnen worden.

Druivengaard Peter Groeneveld

Groeneveld studeerde ooit af op Plantenteelt aan de universiteit van Wageningen. Maar nu werkt hij vier dagen per week als software-architect bij het Ministerie van Defensie. De rest van zijn tijd zet hij zich vol in voor de Stichting Stadswijngaard Utrecht. Groeneveld: ‘Mijn droom is om iedereen de kans te geven om met zijn of haar handen in het groen te werken. Veel stadsmensen hebben zelf geen tuin en gaan in de buitenlucht wandelen. Maar je kan ook in de wijngaard werken. Met de wijnstokken leef je mee met de seizoenen. In het najaar sterven de planten af, en snoei je ze kort, maar in het voorjaar ontpoppen ze weer. In april komen de sapstromen op gang, daarna krijg je de zomersnoei… De oogst geeft mensen veel plezier. Dat is wat mij drijft.’

Druivengaard

Wat is het verhaal achter de Stadswijngaard Utrecht?
Peter Groeneveld: ‘Er is zeven jaar aan voorafgegaan. Eerst heb ik een tweejarige opleiding gevolgd voor wijnbouwer, en heb ik op diverse wijngaarden gekeken en gewerkt. Ik heb mij jaren verdiept in plantweerbaarheid en druivenrassen gezocht die beter weerbaar zijn tegen schimmels. Ik wil het op een eigen biologische Nederlandse manier aanpakken. Het gaat om de kwaliteit van het productieproces, waarbij je de druiven weerbaar maakt en ze op een goeie manier opbindt, de bodem onderhoudt en bemest. De Stichting Stadswijngaard Utrecht is vier jaar geleden opgericht. Al jaren droomde ik van een stadswijngaard. Op een avond googelde ik wat op “stadswijngaard Utrecht” en vond ik twee blogs van Utrechters die daar ook van bleken te dromen. De ene was Mariëlla Beukers, die schreef dat er in Utrecht een wijngaard ontbrak, en de ander Sjors te Brake, eigenaar van het Utregs Wijnhuis, achter de Dom. Die twee heb ik toen in het bestuur gevraagd. Al snel hadden we twee locaties: eerst een perceel van 500 vierkante meter op de Koningshof, het stadslandbouw-initiatief aan de oostkant van Utrecht. Snel daarna nog een even groot perceel in een tuin van een halve hectare (5000 vierkante meter) in de binnenstad, aan de Van Asch van Wijckskade: Clos. Dat was een sterk verwaarloosde binnentuin. Ooit zou daar een parkeergarage komen, maar de omwonenden hebben dat tegengehouden. We zitten daar zonder pachtkosten, maar we hebben ook geen rechten. Het is onzeker hoe dat doorgaat.’

souvignier gris – foto Peter Groeneveld

En toen het Máximapark. Wat heb je met het Máximapark?
‘Om eerlijk te zijn kende ik het eigenlijk niet. Zelf woon ik in de binnenstad, en ik kwam hier nooit. Maar mijn filosofie is dat onze vrijwilligers maximaal tien minuten fietsen van de wijngaard wonen. In de Koningshof hadden we een aantal vrijwilligers uit Leidsche Rijn en toen dachten we: Laten we daar ook een locatie zoeken. Ik ben er inmiddels erg van onder de indruk. Het park is zo groot en de betrokkenheid van bewoners ook.’

Hoe kom je dan terecht tussen de voetbalvelden van VV De Meern?
‘Wij zijn heel blij met dit stukje grond. De heuvel is prachtig. Wijn hóeft niet per se op een helling verbouwd te worden, maar een helling is goed voor de wind en mooi voor het aanzien. Druiven doen het goed in de wind. We zitten nu óp het depot van de afdeling Beheer van de gemeente Utrecht. Het is een hele zoektocht naar een stukje grond geweest. Een bevlogen vrijwilliger uit het Máximapark, Dierderik Roeterink, heeft ons hierbij geholpen. Eerst was de oude perenboomgaard bij het Castellum een optie. We hadden al grondmonsters geboord, het was goede grond, maar toen bleek er in die omgeving een steenuil te broeden en ging het niet door. Toen wist nog iemand dit stukje grond bij depot van Utrecht Beheer. Het is een ingewikkeld traject geweest. Het was heel fijn dat Zillah Kaptein en Eveline Stroucken van de Parkorganisatie van het Máximapark op onze wijngaard op de Koningshof zijn komen kijken en toen vierkant achter het plan zijn gaan staan. Als zij dat niet hadden gedaan vrees ik dat de Druivengaard er uiteindelijk niet was gekomen.’

Druivengaard Peter Groeneveld

En hebben jullie al veel vrijwilligers? Hoe werken jullie?
‘In het Máximapark zitten inmiddels 60 vrijwilligers in de Whatsappgroep, van wie er 30 intensief meewerken. We werken met jong en oud, het zijn vooral mensen met een drukke baan, gepensioneerden en studenten. Studenten willen zich niet vastleggen en blijven gemiddeld ook niet zo lang. Gepensioneerden zijn loyaler. Er zitten veel vinologen onder. De zaterdagochtend is het meest populair, maar soms werken we ook doordeweeks. Er is elke week werk te doen. Joop van der Meer en Els Groenewoud vangen de vrijwilligers op. Joop en Els worden door een heel gedreven stichtingbestuurs-team ondersteund. Op dit moment voeren we nog veel eenmalige activiteiten uit, zoals de aanleg van de wijngaard. Vrijwilligers kunnen zich op onze website aanmelden.’ Joop of Els nemen daarna contact met je op.’

Wat verwacht je van de productie van de Druivengaard?
‘Hier in het Máximapark is de grond erg goed. Als alles goed gaat denken wij dat wij hier zo’n 500 flessen per jaar kunnen produceren: 400 flessen wijn en 100 flessen druivensap. Maar het duurt wel vier jaar voor je druiven hebt. We hebben de rassen Souvignier Gris, Sauvignac en Sauvignon Nepis die vroeger rijp worden, eind oktober, en schimmelresistent zijn. We maken alleen witte wijn. Rode druiven worden moeilijker rijp en gaan bij het afrijpen vaker verloren door Japanse fruitvliegjes.’

Waar máken jullie de wijn?
‘De wijnkelder is er nog niet. We laten de wijn nog door een andere wijnboer maken. Mijn grote wens is een wijnkelder in de binnenstad. Ik zoek een temperatuur vaste ruimte van 30 à 50 vierkante meter. Maar dat gaat al gauw naar 100€ per vierkante meter. Vroeger zag ik altijd beren op de weg en durfde ik plannen niet te realiseren. Nu durf ik alles. Ik begin er gewoon aan. Wat als iedereen je helpt? En dat gebeurt dus ook. Mensen helpen je met alles als je gepassioneerd bent. Je moet wel de mensen méénemen.’

Druivengaard

Waar staat de Stadswijngaard over tien jaar?
‘Dan hoop ik dat deze biologische Druivengaard vol hangt met druiven en dat veel bezoekers hiervan kunnen genieten en dat een grote groep vrijwilligers apentrots is dat zij deze biologische wijngaard hebben aangelegd. Ook zijn we dan veel verder in het wijnmaakproces. Dan hebben we een wijnkelder. De Druivengaard heeft dan een behoorlijke oogst. Samen met alle fijnproevers onder onze vrijwilligers wil ik een experiment doen met het blenden van onze verschillende sauvignon blanc-achtige resistente druivenrassen. We hebben ook een paar appelbomen neergezet. Daar wil ik iets mee doen. In een wijngaard hoort ook een boomgaard. De wortels van de bomen gaan in interactie met de wortels van de druif. Daar komt een synergie. Er komen nog meer appelbomen en daar maken we dan appelcider en sap van. We willen bij de Druivengaard graag een grote tafel en banken boven op de heuvel plaatsen om samen koffie te drinken. De gemeente is bang dat daar vandalisme van komt, en raadt dat af.’

Druivengaard

‘De Druivengaard is deels gefinancierd door een bijdrage uit het Initiatievenfonds en KF Heinfonds.

Dit is niet genoeg. Op 22 december begint de crowdfundingsactie. De Stichting Stadswijngaard Utrecht hoopt € 10.000 binnen te halen. Hier betalen we de druivenplanten, ijzeren palen en geleidingsdraden mee en het gaas om de voetballen deels tegen te houden. De crowdfundingsactie is te vinden op https://crowdaboutnow.nl/campagnes/stadswijngaard

Wees snel, het aantal flessen wijn en sap is beperkt!’

Stichting Stadswijngaard Utrecht
Schiermonnikoog 7, 3524 AH Utrecht.
website: www.stadswijngaardutrecht.nl
– Druivengaard, Loenenseboslaan, 3451 GZ Utrecht (Máximapark):
– Koningshof, Koningsweg 135A, 3585 LA Utrecht.
– Clos, Van Asch van Wijckskade 29, 3512 VR Utrecht.

Tekst: Lucie Th. Vermij