Marc Kikkert: ‘Met elkaar je droom waarmaken’

De Vlinderhof is een van de parels van het Máximapark, die inmiddels vele tuintoeristen trekt. Heel bijzonder: deze Oudolf-tuin is een burgerinitiatief. Zo’n vijftig vrijwilligers onderhouden hem. Initiatiefnemer tot deze tuin Marc Kikkert vertelt.

‘Mijn levensdroom was een Piet Oudolf-tuin in de openbare ruimte: een tuin van ons allemaal, een tuin die altijd open is, dag en nacht, zonder hekken, zonder entree, gratis toegankelijk’, vertelt Marc Kikkert, die ooit sociologie studeerde en momenteel bij het ministerie van Binnenlandse Zaken werkt. Daarnaast werkt hij zo’n vijftien uur per week aan de Vlinderhof, als vrijwilliger.

‘Ik ben al heel lang idolaat van Piet Oudolf’, vertelt Marc. Ik vind hem meer een kunstenaar dan een tuinontwerper. Zijn stijl heet wild gardening. Het is niet zo wild, maar het geeft je het gevoel van de natuur en je beleeft alle seizoenen; ook het wintersilhouet is mooi. Oudolf schildert met planten: ik noem hem altijd de Rembrandt van de tuinen.’

Op het gebied van tuinontwerp is Piet Oudolf een wereldspeler, zegt Marc. ‘Overal in de wereld heeft hij beroemde tuinen. Maar toen ik in 2009 begon was er niet één in Nederland. Je moest naar New York, Chicago, of Zweden om een tuin van Oudolf te bezoeken. Inmiddels zijn er meer in Nederland: na de Vlinderhof volgden tuinen zoals Museum Voorlinden in Wassenaar en het Singer Museum in Laren.’

In voorjaar 2014 ging de Vlinderhof officieel open. ‘Het was vijf jaar sleuren voor het zover was’, zegt Kikkert. ‘Ik begon er in 2009 mee. Ik moest met €50.000 over de brug komen, dan zou de gemeente ook meedoen. En toen ik Piet Oudolf geïnteresseerd had om een tuin voor ons te ontwerpen, bleek dat voor de gemeente niet het ontwerp en de aanleg van de tuin zozeer het probleem waren, alswel het behéér. Als de gemeente het beheer zou doen, dan zou hen dat zeker €125.000 per jaar kosten. Dat was te duur. Dan doen we dat zelf, zei ik. We zoeken er mensen bij met verstand van zaken en dan doen we de aanleg ook wel zelf. Het was echt omdenken. Niet meer denken in geld, maar in je droom. Dat je zoiets met elkaar kunt waarmaken.’

Vanaf het begin heeft de Vlinderhof veel vrijwilligers aangetrokken. De meesten komen uit de buurt, maar ze komen ook uit Gorinchem, Tiel, Arnhem. Kikkert: ‘Mensen vinden het geweldig om in een Piet Oudolf-tuin te werken. Iemand die bij ons komt meewerken hoeft geen groene vingers te hebben, je krijgt training on the job. We willen laagdrempelig zijn en voor iedereen die maar wil. Op zaterdagochtenden komen er doorgaans 25 à 30 vrijwilligers. In totaal hebben we 50 vrijwilligers, als iemand niet kan zijn er altijd voldoende anderen.’ Naast vrijwilligers in de tuin, zijn we ook altijd blij met mensen die vrijwillig willen meehelpen aan bijvoorbeeld het organiseren van de rondleidingen, de muziekevenementen of onze communicatie.

De Vlinderhof werkt met een meerjarenplan voor 6 à 8 jaar waarin vastgesteld is hoe de tuin zich moet ontwikkelen. Kikkert: ‘In het plan staan 100 planten. Wij willen niet teveel nieuwe plantjes. Het is niet zo dat dat niet mag van Oudolf, maar voor onszelf is dit het meest helder. Wij conserveren Oudolfs schilderij. Als er een vraagstuk is dan pakken we zijn plattegrond erbij. Daar ligt het antwoord.’

Bij het tuinbeheer zijn twee lijnen: ten eerste verjongen en ten tweede onkruidvrij houden. Sommige vrijwilligers vinden het belangrijk dat de tuin er steeds een beetje netjes bij ligt, anderen werken aan de toekomst. De plannen op lange termijn doet hij samen met Eric Brink en Miek Vaarten. ‘We proberen te zorgen dat er geen planten verdwijnen. Dus sommige planten moeten we verjongen. Dat betekent dat we ze uit de grond halen, dat we de nieuwe scheuten eraf scheuren en die terugzetten. Het overige deel geven we aan andere goede doelen of doen we in de plantjesverkoop tijdens Burendag eind september.’

Er komen inmiddels veel tuinliefhebbers kijken, uit heel Nederland, maar ook uit Duitsland, Zwitserland, Denemarken. Kikkert: ‘Het zijn groei-en-bloeiclubs uit het hele land, tuinreizen uit de hele wereld (uit inmiddels meer dan 50 landen), studenten, Nederlandse hoveniers. Als we een rondleiding geven vertellen we waarom we Oudolf zo geweldig vinden, hoe je zoiets doet met vrijwilligers, of waarom heet het Vlinderhof. Veel bezoekers willen trouwens helemaal geen rondleiding, die alleen maar kijken, ervaren en fotograferen.’

Af en toe zijn er ook evenementen, zoals concerten. Bijvoorbeeld ons Midzomeravondconcert. Kikkert: ‘We hadden een keer Harmonie Orkest Vleuten. Zaten hier honderden mensen op het talud. En we hebben ook een keer een diner gehad in de tuin langs lange tafels, restaurant Venster van het Berlijnplein werkte mee.’

Komt Oudolf wel eens kijken hoe het de tuin erbij staat? Marc: ‘Niet vaak. Af en toe komt hij met een relatie van hem, en dan stuurt hij na afloop een mailtje.  Oudolf is een man van weinig woorden, hij zegt: “Marc, het ziet er goed uit.”  Afgelopen week hebben we Oudolf wel op bezoek gehad, voor een Engelse documentaire die wordt gemaakt. Hij genoot zichtbaar van de tuin en we hebben gesproken over een aantal wijzigingen die we willen toepassen in de tuin. Dat wilden we wel even met hem bespreken. We gaan niet zomaar het kunstwerk wijzigen zonder overleg met de meester.’

Voor mensen van buiten is de Oudolf-tuin niet makkelijk te vinden. De mensen die het willen vinden het wel. Het officiële adres is bij het trekpontje. Daar is ook een kleine parkeerplaats. Dat trekpontje is wel een extra attractie. Marc: ‘De Vlinderhof is een verborgen parel. We hebben deze locatie gekozen omdat het een verscholen plek aan het water is, aan de Vikingrijn. In de droge periodes hebben we daar al veel aan gehad.’

Tekst: Lucie Th. Vermij
Foto’s: Lucie Th. Vermij
Interview: oktober 2021

Adres: De Vlinderhof, Máximapark, Alendorperweg 44, 3451 GN Utrecht

Ga hier naar de website van de Vlinderhof.

Ga direct naar de interactieve kaart van de Vlinderhof.