De stadsecoloog over de dieren in het Máximapark

11 mei 2022

In het Máximapark leeft een keur aan diersoorten, zoals de prachtige ijsvogel, het bruine blauwtje, de boomklever, kleine modderkruiper en de laatvlieger. Stadsecoloog Gideon Vreeman vertelt over de flora en fauna in het park.

Als stadsecoloog werkt Gideon Vreeman aan een natuur-inclusieve stad, en dus ook een natuur inclusief Máximapark. Het is zijn taak om zorg te dragen voor de bestaande natuur in de stad, kansen te zien voor natuur voor de toekomst, en te werken aan een balans tussen de natuur en alles wat er nog meer bij een stad komt kijken, zoals gebouwen of infrastructuur, wensen voor extra speelgelegenheid vanuit de omliggende wijk, of het houden van evenementen en festivals.

Gideon Vreeman, stadsecoloog

Wat is voor jou als stadsecoloog bijzonder aan het Máximapark?
Gideon Vreeman: ‘Het Máximapark is een echt stadspark, uniek vanwege haar vormgeving, grootte en ligging midden in de stad. Het park heeft alles wat een park moet hebben: voldoende plekken voor mensen om te genieten van de voordelen die groen in zich heeft, en tegelijkertijd biedt het ook ruimte voor de natuur. In het Máximapark zie je flora en fauna die je normaliter niet snel in een stadspark aantreft.’

Welke dieren leven er in het Máximapark?
‘Er leeft een heel scala aan diersoorten, zoals de prachtige ijsvogel en het bruine blauwtje, de boomklever, de kleine modderkruiper en de laatvlieger. Sommige soorten zaten er al vóór het park er was, die hebben zich kunnen handhaven en/of uitbreiden, zoals de huismus en de steenuil. En er zijn nieuwe soorten, of soorten die “aan de deur kloppen”, zoals de blauwborst en de bever. Veel soorten zijn vooral vroeg in de ochtend waarneembaar. Dan is het park nog rustig. Houd vooral je oren open, want een ijsvogel of groene specht hoor je eerder dan dat je ze ziet.’

Is het dierenleven in het gebied verrijkt of verarmd sinds de nieuwbouw in dit gebied?

Het park is de afgelopen jaren volwassen geworden. Het groen is gegroeid en er zijn nieuwe soorten flora en fauna bijgekomen. Graslanden worden door ecologisch maaibeheer gevarieerder, met planten als wilde marjolein, grote kaardenbol en zelfs de bijenorchis. Door het ouder worden van het bos zie je een toename van dood hout, wat van groot belang is voor de biodiversiteit. Veel planten, mossen, schimmels en ongewervelde dieren profiteren hiervan. Je ziet dat het dierenleven verscheidener wordt. Je ziet tegenwoordig ook nachtegalen, bunzingen, spechten en vleermuizen. De Buitenhof heeft zich zodanig ontwikkeld, dat je kunt gaan denken aan soorten als de bever. Hoe gaaf zou dat zijn! Voor de toekomst droom ik van een ‘big five’ voor het Maximapark, waarin we een leefgebied bieden aan soorten als boommarter, bever, ringslang, steenuil en ijsvogel.

Er zijn ook steenuilen geboren in het Máximapark?

‘Ja inderdaad. Dat is heel uniek. We hebben meerdere paartjes in het park die ieder jaar succesvol broeden. De steenuil is een soort die voorkomt buiten de stad. Ik ken geen voorbeeld van het voorkomen van meerdere broedparen in een stadspark. De steenuil is behouden gebleven doordat in het ontwerp rekening is gehouden met oude structuren en de ruimte is geboden aan de ontwikkeling van nieuwe natuur.’

Wat kun je vertellen over de leefwijze en de dieren in het Máximapark? Waar slapen ze, waar verblijven ze, waar foerageren ze?
‘Meerdere soorten zijn met name in schemer en ‘s nachts actief. Uilen, marterachtigen en vleermuizen jagen vrijwel uitsluitend ’s nachts, en er zullen ook al dieren rondlopen waar we nog geen weet van hebben. Net zoals in je achtertuin, loopt er vaak meer rond aan dieren dan je kan vermoeden. Daarvoor hebben we onlangs een project gestart, waarbij bewoners wildcamera’s kunnen aanvragen. Hierdoor krijgen we een beeld van welke dieren er in de donkere uren in de achtertuinen zwerven en welk type tuin geschikt is.’

Hebben de dieren veel last van mensen?
‘Naast nachtelijke activiteit zijn voldoende schuilgelegenheid en rustige plekken te allen tijde essentieel. Dieren en mensen kunnen prima naast elkaar leven, als er maar voldoende plek is waar ze zich terug kunnen trekken. Dat kan op klein schaalniveau, zoals een ondoordringbare sleedoorn, tot een grotere schaal, zoals een onbereikbaar rieteiland of rustig bosperceel. Wat ook helpt is dat er in het Máximapark is nagedacht over verschillende zones met andere (hoofd)functies, bos en park wisselen elkaar af.

Nestkast steenuil

Er is ’s nachts minimaal straatverlichting in het park?
‘Dit is een belangrijk onderwerp wat niet vaak aan bod komt. Al is verlichting heel handig en soms nodig, het is ook schadelijk voor onze natuur. Voor dieren die ‘s nachts leven, wordt het bijna nergens in Nederland meer echt donker. Nachtelijke verlichting heeft effect op de natuur, maar het was niet altijd duidelijk hoe groot die invloed is. Van vleermuizen is het algemeen bekend dat ze gevoelig zijn voor invloed van kunstlicht. Maar verlichting leidt op langere termijn ook tot een afname van het aantal nachtvlinders. We hebben verlichting natuurlijk nodig voor veilige fietsroutes, maar vanuit mijn rol, waarbij ik zorgdraag voor de natuur, zie ik het liefst zo min mogelijk kunstlicht in het Máximapark.’

In het noordelijk deel van het park laten veel mensen hun honden loslopen. Hoe schadelijk is dit voor de andere dieren in het park?
‘Bijna alle dieren in de natuur zijn bang voor honden. Met name in de periode dat dieren zich voortplanten en jongen hebben is de natuur kwetsbaar. In het Máximapark hebben we gelukkig hondenspeelweides, waar het bij mens en dier bekend is dat daar honden loslopen. De mate van verstoring wordt mede bepaald door de (on)voorspelbaarheid ervan. Zo lang hondenbezitters gebruik maken van de losloopvelden, wordt er een mooie balans gevonden tussen de behoefte van honden en natuur.

Waar mogen bezoekers van het Máximapark wat u betreft echt trots zijn?
‘Het is uniek dat je je vanuit de stad binnen korte tijd in de natuur waant, met kans op een ‘lachende’ groene specht, een bloeiende bijenorchis, een voorbijflitsende ijsvogel, de vraatsporen kan zien van een bever en tegelijk kunt genieten van de prachtige vormgeving van het park!’

Tekst: Lucie Th. Vermij

Egeltje in het Máximapark