Jesús Medina over schaken in het Máximapark

26 januari 2022

Bij de ‘Japanse tuin’ in het Máximapark staat een groepje schaaktafels. Jarenlang waren het er drie, maar sinds kort zijn er drie statafels bij geplaatst en een rolstoeltoegankelijke, dus nu zijn het er zéven. Schaken in de openbare ruimte is een goeie manier om mensen te ontmoeten en om het brein te scherpen, meent Initiatiefnemer en kartrekker Jesús Medina Molina.

Het was eind 2017 dat de Vleutenaar Jesús Medina tijdens het hardlopen in het Máximapark bedacht: Wat zou het leuk zijn als er hier schaaktafels staan. Zelf had hij kort daarvoor zichzelf leren schaken. ‘In die tijd las ik veel over schaken en wat het met ons brein doet’, vertelt hij. ‘Mijn dochter was niet zo goed in rekenen en ik las dat schaken daarbij kan helpen. En dat meer ouders hiermee bezig waren. Toen heb ik de gemeente benaderd of het een idee was om schaaktafels in het park te plaatsen. Ik ben meteen een online petitie gestart, die de hele wereld over ging. En de aanvraag werd goed gekeurd.’

Begin 2018 stonden de eerste drie schaaktafels in het park. Sindsdien komen er elke zondag – het hele jaar door – om 11 uur mensen naar het Máximapark om daar te schaken. Ze komen uit Leidsche Rijn, hartje Utrecht, Maarssen, Nieuwegein. ‘De opkomst varieert van 10 tot 25 mensen’, aldus Jesús. ‘Iedereen vindt wel iemand om mee te schaken. Mensen komen aanwaaien, maken een praatje en spelen een partijtje. Men neemt zélf de schaakstukken mee naar de schaaktafels. Gedurende de koude maanden neemt Jesús vaak een thermoskan thee mee. En op sommige zondagen staat Emiel Voskuilen van Zoespreszo er met zijn mobiele koffiebar. Er komen schakers van alle leeftijden, maar ook ouders met kinderen. Er komen complete beginners tot hele goede spelers. Bij sommige spelers gaat het om het winnen, bij anderen vooral om het sociale.

Volgens Jesús zijn zij de enige schaakclub in de stad zonder lidmaatschap en zonder contributie. ‘Iedereen mag meedoen of komen kijken. Twee keer per jaar, ergens tussen mei en oktober, doen we een workshop met kinderen, in samenwerking met de jeugdschaakclub Magnus uit Leidsche Rijn. En wat ook heel goed is: je brein wordt er fitter van. En vooral is de schaakplaats een ontmoetingsplek waar je plezier hebt.’

Schaken is volgens hem goed voor het brein, voor jong en oud. ‘Het belangrijkst is de concentratie. Wie schaakt is al gauw twintig minuten heel geconcentreerd bezig. Je leert oplossingsgericht denken. Elke zet levert een nieuw probleem op het schaakbord. En dan: wat zijn de mogelijkheden? Je leert je impulsen te beheersen. Niet direct een zet doen, maar afwegen wat de mogelijkheden zijn en de risico’s. Het werkt voor je empathisch vermogen. Je leert denken vanuit de ander. Het is heel sociaal.
Er zijn zoveel aspecten waar kinderen baat bij hebben. En ook ouderen: Schaken zorgt voor vertraging van de veroudering van het brein. Er zijn in Nederland 290.000 mensen met dementie. Dementie kun je met schaken vertragen.’

Het meest trots is hij erop dat dit een plek is waar een negentigjarige kan schaken met een negenjarige. ‘Schaken is een manier om oud en jong te verbinden. Er is veel eenzaamheid in de maatschappij. Dit soort plekken met schaaktafels – tegenwoordig ook wel urban chess court genoemd – is een systeem waar mensen elkaar kunnen tegenkomen. De schaaktafels in het Máximapark hebben een ware rage ontketend. Sinds 2017 zijn er al in bijna 40 gemeenten schaaktafels geplaatst en lopen er gesprekken in zo’n 30 gemeenten. En trots is hij ook dat er in het Máximapark nu ook een rolstoeltoegankelijke tafel is, een lage, zonder zitjes.

Parken zijn grotendeels ingericht op fietsers, hardlopers, skaters en bootcamps, maar volgens Jesús moeten ze ook een uitnodiging zijn voor tragere activiteiten. Daarom is hij nu ook bezig met een nieuw concept Walk2Chess. ‘Het idee is dat mensen ergens afspreken (bijvoorbeeld zondags om 10.15 uur bij het Castellum of bij de bibliotheek in Vleuten), en dan samen naar de schaaktafels wandelen. Ze komen het huis uit, en lopen samen naar de schaaktafels.’

En heel graag zou hij zien dat er meer vrouwen gaan schaken. Schaken is echt een mannending. Veel mensen hebben een beeld van schakers, dat het oudere heren zijn die nukkig zijn. En dat klopt soms ook wel een beetje. Wereldwijd is schaakt er ongeveer 1 meisje/vrouw op de 10 jongens/mannen. En dat is niet leuk voor meisjes. Vrouwen kunnen net zo goed schaken als mannen. Ik hoop dat steeds meer meisjes het gaan proberen. Er zijn twee films geweest over meisjes en schaken: de kinderfilm ‘Lang leve de koningin’ van Esmé Lammers uit 1995 (nog steeds te zien via Pathé Thuis), en de Netflix-Film: ‘The Queen’s Gambit’. Zulke films leveren altijd een opleving in interesse van meisjes op.

Schaken is echt een leuk spel, ook voor meisjes en vrouwen.’
Kom ook schaken in het Máximapark, in de Japanse tuin, net voorbij het Máximabankje, aan de overkant van de Vikingrijn tegenover Parkrestaurant Anafora.

Twitter: @jmedinamolina.
Facebookberichten via de ‘Vinexvrienden’ en ‘Maximapark’
In mei en september is er een schaakworkshop voor kinderen.

Apps en websites waar je leuk kunt leren schaken:
– chess.com : gratis online schaken
– lichess.org : Free online chess
– chessity.com : de beste en leukste schaakplek voor kids
– schaakmatties.nl : grootste online jeugdschaakclub van Nederland
– jeugdschaakclub Magnus Leidsche Rijn

Tekst: Lucie Th. Vermij